Alment um førleikameting
Førleikameting er meting og viðurkenning av førleikum – bæði formligum og óformligum – ið eru vunnir í skúla, á arbeiðsmarknaði, í frítíðini og í gerandisdegnum annars.
Ein førleikameting verður altíð gjørd upp ímóti førleikakrøvunum í einari føroyskari útbúgving ella pørtum av einari útbúgving, t.d. í einari lærugrein, einari røð av lærugreinum ella einum skeiði. Ert tú 25 og hevur í minsta lagi 3 ára starvsroyndir, líkur tú treytirnar fyri at verða førleikamett/ur innan flestu føroyskar útbúgvingar.
Fyri at verða førleikamettur innan handverksútbúgvingarnar, ið fevna um húsasmið, elektrikara, bilsmið, rørsmið, maskinsmið og hárfríðkara, skalt tú vera fylt/ur 30 og hava í minsta lagi 5 ára viðkomandi starvsroyndir.
Hvat er førleikameting?
Tað stutta svarið er: Meting og viðurkenning av førleikum – bæði formligum og óformligum – ið eru vunnir í og uttan fyri formligu skúlaskipanina.
Ein førleikameting verður altíð gjørd upp ímóti førleikakrøvunum í einari útbúgving ella pørtum av einari útbúgving, t.d. í einari lærugrein. Ert tú 25 og hevur í minsta lagi 3 ára starvsroyndir, líkur tú treytirnar fyri at verða førleikamett/ur. Tó skalt tú vera fylt/ur 30 og hava í minsta lagi 5 ára starvsroyndir fyri at verða førleikamett/ur upp ímóti einari tøkniligari lærlingaútbúgving, so sum timburútbúgving, elektrikaraútbúgving, metalútbúgving og hárfríðkanarútbúgving.
Ein førleikameting kann eisini verða gjørd upp ímóti einum yrkis-standardi, men tá verður sum oftast eisini hugt eftir ymiskum útbúgvingarligum krøvum, ið sett verða til eitt og hvørt yrki.
Førleikametingin fylgir teimum útbúgvingarligu lógarkørmunum, ið eru galdandi. Førleikametingin verður framd sambært lóg og kunngerð um førleikameting, og vit fylgja norðurlendskum og evropeiskum leiðreglum á økinum.
Hví lata seg førleikameta?
Útbúgving og læring eru týdningarmiklir tættir í okkara samfelag, bæði fyri tann einstaka, fyri vinnuna og fyri samfelagið sum heild. Tí er umráðandi, at øll, sum tíðliga fóru úr skúlanum út á arbeiðsmarknaðin at royna sínar førleikar, fáa møguleika at taka eina útbúgving seinni í lívinum, um tey hava hug til tað. Hetta er ikki altíð so lætt, sum tað kann tykjast, men tað er ongantíð ov seint at taka eina útbúgving, bara hugurin er til staðar.
Her kann førleikametingin vera við til at gera tað lættari hjá tær sum vaksnum at taka eina útbúgving, og á tann hátt styrkja støðu tína á arbeiðsmarknaðinum. Førleikametingin skal m.a. tryggja, at tú ikki skalt vera noydd/ur at læra teg førleikar, sum tú longu hevur.
Hvør kann førleikametast?
Øll, sum eru fylt 25 ár og hava 3 ára starvsroyndir, kunnu verða førleikamett. Førleikametingin kann vera við til at gera av, um tú lýkur treytirnar fyri at fara undir ávísa útbúgving, ella um tú kanst fáa ávísan part av útbúgvingini góðskrivaðan. Hevur tú viðkomandi førleikar, skal tað ikki vera neyðugt hjá tær at fara í skúla ella læru fyri at læra hesar førleikar umaftur.
Fyri ávísar handverkaraútbúgvingar er treytin fyri at verða førleikamettur 30 ár, og persónurin skal hava í minsta lagi 5 ára starvsroyndir. Hesar útbúgvingar eru timbur-, bilmekanikara-, elektrikara-, maskin-, rør og blikk- og hárfríðkanarútbúgving.
Ert tú fylt/ur 25 ár og hevur í minsta lagi 3 ára arbeiðsroyndir, tá tú søkir um at verða upptikin til eina føroyska útbúgving, eigur tú at kanna, um tú møguliga skalt lata teg førleikameta. Onkuntíð kann tað vera ein fyrimunur at verða førleikamett/ur í sambandi við, at tú skalt í útbúgving, onkuntíð er fyrimunurin lítil ella eingin, og onkuntíð letur tað seg ikki gera at førleikameta innan onkrar útbúgvingar, eina mest tí at tað av ymsum ávum ikki er búgvið at førleikameta innan allar útbúgvingar enn.
Dømi um eina førleikametingartilgongd
Ein førleikameting er ein skipað tilgongd, ið snýr seg um at savna inn førleikar, at skráseta førleikar, at meta um førleikar og at viðurkenna førleikar, bæði av formligum, óformligum og ikki-formligum slag. Ein førleikametingartilgongd kann t.d. síggja soleiðis út:
- Tú søkir um at verða førleikamett/ur innan eitt yrki ella fak, sum tú hevur ein ávísan kunnleika til og umhugsar at útbúgva ella førleikamenna teg innan fyri.
- Tú verður biðin um at samla allar viðkomandi upplýsingar um tínar royndir og førleikar í eina førleikamappu, sum tú kanst taka niður her.
- Tú fyllir út førleikamappuna og leggur við allar viðkomandi upplýsingar og skjøl, sum kunnu hava týdning fyri førleikametingina.
- Ein málsviðgeri á Vegleiðingarstovuni, sum kann vera vegleiðari ella ráðgevi, kannar førleikamappuna og skjalatilfarið, ið tú hevur sent inn.
- Málsviðgerin setir seg í samband við teg, at kunna teg nærri um, hvat síðan skal henda.
- Málsviðgerin finnur førleikametarar við teimum røttu førleikunum at standa fyri sjálvari førleikametingini.
- Málsviðgeri og førleikametarar ráðleggja, hvussu tín førleikameting á besta og tryggasta hátt verður framd.
- Tú fært kunning og vegleiðing frá málsviðgeranum um hvat næsta stig skal vera.
- Førleikametingin kann nú verða sett í verk við tínum samtykki.
- Tú hevur samtalu við førleikametarar og málsviðgera, umframt at tú fært møguleika at svara spurningum, gera viðmerkingar og loysa onkra uppgávu, um tað verður mett at vera hóskandi, fyri at koma til eitt so rættvísandi úrslit, sum til ber.
- Førleikametarin metir um og vektar tínar førleikar og orðar niðurstøðu frá førleikametingini, ið útgreinar endamálið við førleikametingini, og hvussu væl, tú lýkur førleikakrøvini í viðkomandi útbúgving, sum førleikamett er upp ímóti.
- Niðurstøðan er eitt løggilt prógv um tínar førleikar, sum kann verða brúkt til at søkja inn til eina útbúgving, fáa part av útbúgving góðskrivaðan, ella at søkja eitt starv við.
- Niðurstøðan frá førleikametingini er ikki eitt prógv uppá, at tú hevur eina útbúgving ella ert liðugt útbúgvin innan ávísa yrkisgrein ella fak.
- Málsviðgerin ráðgevur og vegleiðir um, hvat tú kanst brúka niðurstøðuna frá førleikametingini til.